بررسی ساختار زبان شعر سیاوش کسرایی

سیاوش کسرایی در سال 1305 در اصفهان به دنیا آمد. او پس از پایان دبیرستان، در رشته ی حقوق دانشگاه تهران پذیرفته شد. در دوران تحصیل به شعر و سیاست روی آورد و در سال 1374 در وین اتریش زندگی را بدرود گفت. کسرایی از خود شانزده دفتر شعر بر جای گذاشته است. در این تحقیق سعی بر آن بوده است، «ساختار زبان شعر» او با توجه به کتاب «موسیقی شعر» نوشتهی دکتر شفیعی کدکنی بررسی شود. برای این منظور، چهار سطح در نظر گرفته شد: «سطح موسیقیایی»، «سطح واژگانی»، «سطح نحوی» و «سطح ادبی ـ بلاغی». در سطح موسیقیایی، انواع موسیقی شعر او در سه محور «موسیقی بیرونی»، «موسیقی کناری» و «موسیقی درونی» مورد بررسی قرار گرفت و ملاحظه شد که حجم بیشتر اشعار او را، شعرهای نیمایی تشکیل داده است. کسرایی در کنار بهره گیری از موسیقی بیرونی، «قافیه و ردیف» را نیز به کار گرفته است؛ استفاده ی بیش از حدّ او از قافیه، موجب شده که در این تحقیق شاعری قافیه پرداز نامیده شود. او از صنایع موسیقی آفرین بدیع لفظی نیز که از آن با عنوان «موسیقی درونی» یاد شده، برای تکمیل موسیقی شعر خود و زیباتر کردن آن بهره برده است. طبق بررسی هایی که در زمینه ی واژگان و نحو شعر کسرایی انجام گرفت، می توان دریافت که «باستان گرایی» و کاربرد کلمات و نحو کهن در شعر این شاعر بسیار گسترده تر از «عامیانه گرایی و محاوره گرایی» و همچنین «تأثیر پذیری از نحو زبان گفتار» می باشد. نمی توان نوآوری های شاعر را نیز در این زمینه ها نادیده گرفت. بیشتر نوآری های کسرایی مختص به خود او نیست، بلکه نوآوری هایی است که در شعر معاصر نسبت به شعر گذشته انجام گرفته است. در بررسی زبان شعر این شاعر، شعر او از جهت ادبی و بلاغی نیز مورد پژوهش قرار گرفت. کسرایی در شعر خود از تشبیه، و پس از آن از تشخیص بسیار بهره برده است. موضوعات دیگری که در شعر او قابل ملاحظه است عبارتند از: استعاره، مجاز، کنایه، تلمیح و ... و مباحث مربوط به علم معانی از قبیل ایجاز و اطناب. کلمات کلیدی: سیاوش کسرایی، زبان شعر، ساختارگرایی، صورتگرایی، شعر معاصر.